Eskolan neskak eta mutilak banatuta

Transkripzioa

-Zuek Jardiñetane-eta egiten zenduen jolasian?
-Bueno! Kalera joaten giñanian ustez zerera goiazela!
-Kapitalera?
-Bai, bai, bai. Jardiñetan beti. Gure jolastia hantxe zan. Ta gero eskolia ta danak pe hantxe izan zian-ta.
-Institutua egiten ezagutuko zenduan orduan?
-Bai, ez dot ba... Eskolak eitten be akordatzen nai ni. Behian lehenao, han eskolak eiñ baiño lehenao, alhondigia euan, oin Banko Gipuzkuanua dauan lekuan alhondigia zan han. Eta hantxe atzeko zerian eskolako zerak eozen, eskolia ein baiño lehen. Hantxe behian egon giñan. Eta gero eskolia akordatzen naiz ni noiz ei’ben.
-Alhondigan Doña Paca eta zeintzuk?
-Bai, bai. Han pixkat harutzatxuao Doña Paca eta Doña Maria eta. Ta zeran ama, Markiegin ama eta harek zian maistrak.
-Eta zuri tokau jatzun orduan...
-Gora. Gero gora. Eskola berrixak geuk inagurau genduzen.
-Gogoratzen dozu eguna, inaguraziñua-ta?
-Bueno. Akordatzen nai gaiñera arbolak pe sartu genduzen, pentsaizu zela daozen oiñ arbolak, harek arbolak geuk –bueno, nik ez dakit, ez nai akordatzen neu prezisamente nintzan-, baiña orduantxe ipiñi zian arbolak eta danak, eta pentsaizu zelan daozen harek arbolak. Pentsaizu zenbat urte dakadazen.
-“Día del Árbol”-eta eitten zan orduan?
-Bai, bai. Baiña orduan bai ba, ha itteko arbolak ipiñi zian-ta.
-Eskola hori izango zan orduan modernua.
-Honbre! Goixan, lelengo planta bikua zan. Lelengo plantan zian mutillak eta bigarrengo plantan zian neskak. Eta han eozen parbuluak. Parbuluak Doña Paca ez, Doña Paca behekua zan. Hara gora ez zan joan. Baiña parbuluak. Da gero euan bat, bi... Doña Paca. Ez, Doña Paca ez, Doña Paca behekua zan. Ez nai akordatzen parbuluetan zein zan maistria. Baiña gero lelenguan zan Doña Maria; andra... ha beheko doña Maria ez, beste Doña Maria bat. Ta gero Pako Markiegin ama, Doña Catalina, eta gero etorri zan Doña Petra Txueka, etorri zan, azkenengo kursua haretxek emote(n) eskun, Doña Petra Txuekak.
-Eta? Neskak bakarrik, ez?
-Neskak, neskak, neskak. Mutillak beheko pisuan.
-Eta? Ze rekuerdo dakazu? Ondo pasatzen zenduen?
-Ederto! Pelotan, esku-pelotan eta danian itten genduan. Gero jardiñ handixa daka han aurrian. Leku ederra gekan guk han ibiltzeko, ederra. Bai-bai-bai-bai. Ta pelotan itten genduan paretan kontran eta danian. Ez euan han oin esaten dan moduan golpiak-eta; nik sekula be ez dot entzun; sekula be ez dot entzun.
-Maistrak eta gogorrak izango zian?
-Bai, Doña Petra gogorra zan eta bihar be bai, e. On-on-ona zan, maistrarik Eibarren euan maistrarik onena zan. Doña Petra Txueka. Baiña estraordinarixia zan, e, estraordinarixia.
-Eta gitxi gora behera noiz inaugurau zan hau eskola barrixa, zuk zenbat urte eukiko zenduzen, zortzi-hamar bat urte? Republikan izan zan edo…?
-Primo de Rivera euki eban izena, Escuelas Primo de Rivera euki eban izena.
-Orduan lehenago igual.
-Bai, bai. Ez dakitt. Primo(s) de Rivera be euki eban harek izena. Ez dakit noiz izango zan.
-Orduan beintiotxuan-edo izan leike.
-Ez dakitt, ez dakitt.

Egilea(k): Juan Martin Elexpuru (Badihardugu Euskara Elkartea)