Jaiotetxea eta errekaren bide zaharra

Transkripzioa

- Hasteko berrogeta bikua zarala komentau dogu lehen, eta nun jaio ziñan?
- Oñatin.
- Oñatin baiña, kalian?
- Bai, "Calle Nuestra Señora de Aránzazu" zan lehen. Oin be uste dot hola jarraiketan dauela ondiok horrek.
- Ez.
- Zela ke ez?
- Atzeko Kalia.
- Ez, Atzeko Kalia da Itturritxoraiño itturriraño, eta gure kalia da handik gora "Nuestra Señora de Aránzazu" handik Benedinetaraiño.
- A bai, Arantzazuko Ama Kalia izango da hori.
- Zazpigarren, zela esaten da, zenbakia edo numerua edo.
- Kalian jaio ziñan, eta gurasuak bertakuak ziran be bai? Oñatiarrak?
- Bertakuak, oñatiarrak.
- Bertan, kalekuak edo…?
- Kalekuak bixak, bai.
- Eta zelakua zan, hori, Arantzazu Kalia?
- Arantzazu Kalia? Bueno, ba badau diferentzia oinguagandik porke oin hor dauen plazuelia umiak eta jolasteko ta horreik bi plazuela horreik, ba horreik ziran lehen, gora goiantzela, Arruen fabrikia, aixkora fabrikia zan, eta bestekaldian euen, ba "Economato de Garai", eta gero euen holako ortu batzuek euzen, baiña baikotza bere paretiakin, ba kale estu bat, gure jolaslekua ha izaten zan, guk han itten geben fubolian, pelotan pareta ezkiñan baten, ez euen kotxerik, bakar-bakarrik behi karron bat edo hola etorten zanian nunbaittetik, ezta? Baiña kotxian ta billurrik ez euen ta jolaslekua kalia izaten zan lehen, bai.
- Zuk han errekia tapau aurretik be ezagutuko zeben, ezta?
- Bai, ezagutuko ez neben ba, horixe, errekia etorren ba, por ejenplo oin, "Argi Elektrizidadia", handik pasau daue ezta? Baiña lehen etorren gure etxe atzekaldetik eta joten eben Potteuen etxe atzekalderaiño, eta Potteuen etxe atzekaldetik ba, urteten eben justo, hemen badau zubixa, hor dentistiak badako Arabaolazak, hor urteten eben errekiorrek, bai.
- Eta hor euen tarte hortan euen Arrue fabrikia, hori gehixen hori Arruen fabrikiak erabiltten eben, eta oin hori da, ba honeitxek, Bidebarritta ez, baiña ze esango dotsut nik, ez dakit zela esan, Itturritxoko hori atzekalde hori, hori prazueliori ta, hori dana lehen fabrikiana zan, Arrue fabrikiana zan, hemen badau oin…
- Esaten dozu orduan Ekonomatutik dentistiaren etxe ostera zuzenian xoiala?
- Ez, ez, ez, oin bai, Ekonoma... a, etxoin, itten eben, e, Xegunduen etxia badakitzu zein zan? Zuk bai, badakitzu zein zan Xegunduen etxia, Xegunduena ez dakitzu zein dan? Oin be han dau ba ondiok etxiea, Galfarsoro, Felipe Gorosmendi eta bizi dirana?
- Ez dittu /ettut/ ezaguketan.
- Ez zea, ezagutuko dittozu, Portalekuan! Portalekuan, bueno ba, itxe horren Xegunduen atzekaldian, juntaitten ziran Ubao errekia eta Olabarrieta errekia, horrek jarraiketan eben gure etxe atzekaldetik, Txorin etxe atzekaldia eta horrek joten eben Txarraskon etxe atzekaldetik Potteuen ta Bar Torre, Bar Torre, han atzekaldetik eta gero handik zuzen-zuzen urteten eben honaxe zubi ingurura urteten eben errekiak, eta gero ointxe dakon kursua errekiak. In ebein Xegunduen atzekaldian hartu eta han kalian, kamiñuan azpittik doia errekia oin zuzen urteten dau Itturritxora urteten dau, lehen itten eben hau rekorrido hau itten eben. Eta errekak, ba bueno, guk ezagutu izan dogu hor Xegunduen atzekaldian itten zan holako remanso bat, erreka bixak juntaitten zien lekuan, eta uraundi batzun ondorian herriko igeltseruak hara sartzen zien eta urak ekarrittako hareia eta zera etara eta aprobetxau itten ebein, euren lanetarako. Iñaxio Urdintxuenak eta hor inguruan egozen igeltseruak han sarri ekusten nittuan nik hareia etaraten.
- Batzuk amorraiñak harrapaitten eta bestiak hareia etaraten.
- Kanterak hasitta euzen ordurako, baiña ondiok ez ziren kanterak zaharrak, e? Herrixan euzen holako puntuak bastante euzen, igeltseruak aprobetxaitten ebeiña eurandako hareia etarateko.

Egilea(k): Kepa Elortza