Kontrabandoa eta estraperloa

Transkripzioa

- Bai, estraperlo deitzen genion hemen bertan egiten zen negozioa zen hori, bertako jendeak. Porejenplo, arestian erran dugun tren horretan etortzen ziren emakumeak. Handik ekarriko zuten, Gipuzkoatik Nafarroara igual arraina edo zerbait ere, eta hemendik e... harrapatzen baldin bazuten eramanen zuten jateko zera... gauza: edo arrautza, edo ilar, edo arto... batekin bertze. Eta horiek ez zuten libre hori egitea, guardia zibilak ibiltzen ziren trenean, baina inongo martingala guztiak bazituzten, gona handiak hartu, eta horien azpian eta... eta horiei deitzen genien guk estraperlistak. Horiek emakumeak joaten ziren jeneralean.
- A, bai, e!
- Horretarako erneagoa da emakumea gizona baino, bai, bai. Eta horiek, pues, trena pagatu beharko zuten ederki, baina, trena pagatu eta denetarako ateratzen zuten. Pentsa ezazu, esnea hemendik Gipuzkoara eramaten zen, hemen bilduta, eta hogeita hamar litroko esne ontziak trenean, hemen bildu, eta trenean eraman. Eta, gero, esne ontziak ongi garbitu eta ekartzen zuten jeneroa handik, kontrabandoan, esne ontziak hutsak helduko balira bezala trenean, eta ekartzen zuten kafea. Kafea orduan kontrabando zen, Frantziara eramaten genuen, gero gauaz Frantziara eraman. Frantziatik bertze zerbait ekarri. Frantziatik: kubiertak... nahiz kubierta gutxi aski zen orduan, baina kamioiak eta kotxe bat edo bertze edo... puntillak, arestian leitu duzue zuek kobrea, kobrea eta latoia, txatarrak, alemanek Frantzian botata gerra denboran zerak... bonbak, tak... haiekin kapsulak, latoiak edo kobreak, hori kontrabandoan ekartzen zen gauez, Espainiara. Zer gauza, e!
- A, bai, e!
- Gaiztoa bizkarrerako... dena punta zorrotzak eta sendorra.
- Eta pisatuko zuen ere bai, edo...?
- Bai... horixe, gaiztoa. Behi larrua, bertzea kontrabandoan ibiltzen zena. Hori ere gaiztoa, usain bat... gordina, behiak hil eta... behiak hil eta gero, eta haiekin paketeak eginak. Hori ere hagitz gaiztoa zen bizkarrerako. Kubierta ere ez zen ona izaten, zergatik zenbaitetan kubierta handiak eta horrela bizkarrean gaiztoa izaten zen. Eltzetzoen beldur.
- Beti…
- Arestian erran dizut korsetekin zer istiluak ikusi ziren hemen... pentsa ezazu, ni oroitzen naiz hemen... hemen gizonak ari ziren lanean fabrika horretan, eta eguerdian, eguerdiko bazkaltzeko denboran hamabietatik ordu batera bazkaltzen zuten, eta orduan bazkaltzeko eramaten zitzaien, hemen mutiko koskorrek, bazkaria. Eta, mutiko koskor batek eramaten zion bazkaria gizon bati, eta gizon hura egin zen noizbait ere kexatu bere etxean, berek ez zuten mutikorik, eta bertze etxekoak eramaten zion, eta egin zen kexatu gizon hori etxera etorrita:
- Ongi ogi gutxi bidali didazue gaur bazkaltzeko.
Bueno.
- Guk beti bezala bidali dizugu ogia –erran zioten etxean.
Eta:
- Niri gutxi ailegatu zait.
Eta, bai, mutikoak ere zer izanen zuen gosea, eta malezia txikia. Eta, berriz ere egin izanen zion pikardia hori, eta berriz ere kexatu gizona. Bueno, oraingoan pentsatu zuen emakume horrek zer egin. Bueno, guardia egin behar ziola. Eta hemen... hemendik orain den bide hori ez zen orain bezala, estrata handi bat zen orduan. Eta hor... hor barrena mutikoak nonbait ere hor egiten zuen azioa, nabala eraman eta kentzen zion. Eta egin zuen emakume horrek harrapatu. Pentsa ezazu zertaraino obligatua zen jendea. Goseak. Ba... bai.
Errana badago: Es má(s) listo que... que el hambre erraten zaio ernea denari, eta egia da hori. Goseak gauza aunitz eraginarazten ditu.

Egilea(k):